Deprem Anında Ne Yapmak Gerekir? Hayatınızı Nasıl Kurtarabilirsiniz?
Depremler, dünya genelinde her yıl milyonlarca insanın hayatını doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen doğal afetler arasında yer almaktadır. Özellikle sismik açıdan aktif bölgelerde yaşayan toplumlar için deprem bilinci, hayati önem taşır. Türkiye gibi birinci derecede deprem kuşağında yer alan ülkelerde, bireylerin ve kurumların bu konuda bilinçli ve hazırlıklı olmaları, olası can ve mal kayıplarının azaltılması açısından kritik öneme sahiptir. Bu makalede, deprem anında yapılması gerekenleri detaylı şekilde ele alarak, uzman görüşleri ışığında hayatta kalma şansını artırabilecek bilgi ve stratejilere odaklanacağız.
1. Deprem Öncesinde Hazırlık: Riskleri Azaltmak
Deprem sırasında ne yapılması gerektiğini bilmek kadar, depreme hazırlıklı olmak da en az onun kadar önemlidir. Afet yönetimi uzmanları, deprem riskine karşı alınabilecek önlemlerin başında yapısal güvenliğin geldiğini belirtmektedir. Oturduğunuz binanın deprem yönetmeliğine uygun olarak inşa edilmiş olması, sağlam zemin üzerine kurulmuş olması ve yapı denetiminden geçmiş olması gerekir.
Ayrıca deprem öncesi alınabilecek diğer önlemler şunlardır:
-
Eşyaların Sabitlenmesi: Dolap, raf, kitaplık gibi devrilebilecek eşyaların duvara monte edilmesi
-
Acil Durum Çantası Hazırlığı: Su, kuru gıda, ilk yardım malzemeleri, el feneri, yedek pil, çakı, yedek giysi ve önemli belgelerin yer aldığı bir deprem çantası hazırlanmalıdır.
-
Toplanma Alanlarının Bilinmesi: AFAD tarafından belirlenen toplanma alanları öğrenilmeli, bu bilgi aile bireyleriyle paylaşılmalıdır.
-
Tatbikat ve Eğitim: Okul, işyeri ve evde düzenli olarak deprem tatbikatları yapılmalı, çocuklara deprem anında nasıl davranmaları gerektiği öğretilmelidir.
2. Deprem Anında Kapalı Alanda Yapılması Gerekenler
Deprem başladığında ilk birkaç saniye kritik öneme sahiptir. Bu anlarda doğru ve hızlı kararlar almak, hayatta kalma şansını büyük oranda artırır. Kapalı bir alanda bulunuyorsanız aşağıdaki adımları izlemelisiniz:
-
Çök-Kapan-Tutun Pozisyonu: Bu yöntem, sarsıntı sırasında düşen cisimlere karşı vücudu koruma altına alır. Sağlam bir mobilyanın (masa, kanepe) yanına çökmeli, başınızı ve boynunuzu kollarınızla korumalı ve sabit bir yere tutunmalısınız.
-
Pencerelerden Uzak Durun: Camlar sarsıntı sırasında kırılabilir ve ciddi yaralanmalara neden olabilir. Bu nedenle pencere, ayna ve vitrinlerden uzak durmak gerekir.
-
Merdiven ve Asansör Kullanmayın: Deprem sırasında merdiven boşlukları zayıf noktalardır ve yıkılma riski yüksektir. Asansör ise deprem anında sıkışabilir veya arızalanabilir.
-
Başınızı Koruyun: Kitap, çanta ya da yastık gibi nesnelerle başınızı koruyun. En büyük tehlike baş ve boyun yaralanmalarıdır.
3. Açık Alanda Yapılması Gerekenler
Deprem sırasında dışarıda bulunuyorsanız, risk unsurlarını iyi değerlendirmeniz gerekir:
-
Binalardan Uzaklaşın: Üzerinize yıkılabilecek yapılar, tabela, cam parçaları veya beton bloklardan uzak durun.
-
Elektrik Hatlarından Kaçının: Yıkılan elektrik direkleri ölümcül sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle elektrik hatlarından uzak alanlara geçilmelidir.
-
Açık Alanda Diz Çökün: Dengede kalmak için yere çökün ve kollarınızı başınızın üzerinde birleştirerek koruma pozisyonu alın.
4. Araçta Deprem Anında Ne Yapılmalı?
Deprem sırasında araç kullanıyorsanız, güvenli bir şekilde durmak en doğru adımdır:
-
Aracı Güvenli Bir Yere Çekin: Köprü, viyadük, tünel ve üst geçitlerden uzak durarak aracı durdurun.
-
Kontak Kapatın ve Araçta Kalın: Sarsıntı geçene kadar araç içinde kalmak, dışarı çıkmaktan daha güvenlidir.
-
Emniyet Kemeri Takılı Olsun: Ani sarsıntı durumlarında iç hasarlardan korunmak için emniyet kemerinizi çıkarmayın.
5. Deprem Sırasında Toplu Alanlarda Ne Yapmalı?
Alışveriş merkezi, okul, cami, tiyatro salonu gibi kalabalık ortamlarda deprem anında dikkat edilmesi gerekenler:
-
İzdihamdan Kaçının: Panik, yaralanmalara ve izdihama neden olabilir. Herkesin aynı anda çıkışa yönelmesi büyük tehlike oluşturur.
-
Yere Çöküp Kapanın: Alan müsaitse yere çökerek başınızı koruyun ve devrilebilecek objelerden uzak durun.
-
Acil Anonsları Takip Edin: Merkezî sistemlerden gelen yönlendirmeleri dikkatle dinleyin ve uygulayın.
6. Özel Durumlar: Engelliler, Yaşlılar ve Çocuklar
Afet yönetimi stratejileri belirlenirken toplumun dezavantajlı grupları da göz önünde bulundurulmalıdır. Yaşlı bireyler, engelliler ve çocuklar, deprem anında ek desteğe ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle:
-
Yardım Planları Hazırlanmalıdır: Aile içinde herkesin rollerini bildiği bir destek planı oluşturulmalıdır.
-
Kolay Erişimli Eşyalar: Gerekli yardım araçları (yürüteç, baston, tekerlekli sandalye) kolayca erişilebilecek konumda tutulmalıdır.
-
Çocuklara Eğitim Verilmelidir: Oyun ve hikâyeler yoluyla çocuklara deprem eğitimi verilmeli, korkularını yenmeleri sağlanmalıdır.
7. Deprem Sonrası İlk Dakikalar: Ne Yapılmalı?
Deprem sona erdiğinde yapılması gerekenler en az deprem anı kadar önemlidir. İlk dakikalar, hem hayatta kalanların kurtarılması hem de olası artçı sarsıntılardan korunmak için kritik zamandır.
-
Tahliye Sakin ve Kontrollü Olmalıdır: Bina tahliyesi sırasında acele edilmemeli, acil çıkış kapıları kullanılmalıdır.
-
Doğalgaz, Elektrik ve Su Vanaları Kapatılmalıdır: Yangın ve zehirlenme riskine karşı bu tür tesisatların vanaları kapatılmalıdır.
-
Acil Yardım Hatları Gereksiz Meşgul Edilmemelidir: 112 Acil Çağrı Merkezi yalnızca gerçekten ihtiyaç duyanlar tarafından aranmalıdır.
8. Psikolojik Hazırlık ve Toplumsal Dayanışma
Depremler yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik etkiler de bırakır. Travma, kaygı bozukluğu ve panik atak gibi durumlarla karşılaşılabilir. Bu nedenle:
-
Psikolojik Destek Önemlidir: Afet sonrası psikolojik destek hizmetlerinden yararlanmak, bireylerin toparlanma sürecini hızlandırır.
-
Toplumsal Dayanışma Teşvik Edilmelidir: Komşuluk ilişkileri, gönüllü yardım ağları ve yerel yönetim destekleri kriz dönemlerinde çok değerlidir.
Deprem gerçeğiyle yaşayan toplumların, bu afet karşısında hazırlıklı ve bilinçli olması bir zorunluluktur. Deprem öncesi hazırlıklar, deprem anında doğru davranışlar ve sonrası için uygulanacak stratejiler, can kaybını ve yaralanmaları önlemede büyük rol oynamaktadır. Her birey, ailesi ve çevresi için bir afet bilinci geliştirerek, toplumsal afet direncinin artırılmasına katkı sağlayabilir. Unutulmamalıdır ki, deprem öldürmez; ihmalkârlık ve bilgisizlik öldürür.
← Diğer Blogları Görüntüle
